4483 Sayılı Kanuna Göre Soruşturma İznine Tabi Suçlar Nelerdir?
4483 Sayılı Kanuna Göre Soruşturma İznine Tabi Suçlar Nelerdir?
4483 sayılı kanundaki soruşturma usulü, memurların veya diğer kamu görevlilerinin işlediği her suçta uygulanmaz. 4483 sayılı kanununun uygulanabilmesi için mevzuata uygun bir şekilde bir görev verilmiş olmalı ve kamu görevlisi de bu görevi ifa ederken bir suç işlemelidir (4483 sayılı Kanun m.2). Memur veya kamu görevlisinin görevi sırasında, ancak görevle ilgisi bulunmayan suçları 4483 sayılı kanundaki soruşturma usulünün kapsamı dışında bırakılmıştır. Örneğin, tapu memurunun görevi sırasında sinirlenerek bir kimseyi yaralaması halinde soruşturma izni alınmasına gerek yoktur. 4483 sayılı yasa, memurların ve kamu görevlilerinin “görevlerini yaptıkları sırada” işledikleri suçları kapsam dışı tutmuş, yalnız “görevleri sebebiyle” işledikleri suçları kapsamına almıştır.
Özellikle belirtelim ki; ağır cezayı gerektiren suçüstü halleri genel soruşturma hükümlerine tabidir (4483 sayılı Kanun m.2). Yani, ağır cezayı gerektiren bir suç işlerken suçüstü yakalanan memur hakkında soruşturma izni alınmasına gerek yoktur. Örneğin, rüşvet, zimmet veya irtikap suçu işlerken suçüstü yakalanan memur hakkında savcılık soruşturma izni alınmasına gerek olmadan doğrudan 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) genel hükümlerine göre soruşturma yapabilir.
Memurların işledikleri suçları üç kategori halinde değerlendirmek mümkündür:
- Görevi sebebiyle işlenen suç,
- Görev sırasında işlenen, ancak görevle bağlantılı olmayan suç,
- Görevi ifa ettiği zaman dilimi dışında işlediği kişisel suç.
4483 sayılı kanun kapsamında soruşturma izni alınması gereken suç memur ve diğer kamu görevlisinin “görevi sebebiyle” işlediği suçtur. Görev sebebiyle işlenen suç, memura ve diğer kamu görevlisine kanuni hükümlerle verilen görevlerinden doğan ve bu görevleriyle ilgili olan suç demektir. 4483 sayılı yasadaki soruşturma usulünün uygulanabilmesi için, görev ile suç arasında bir nedensellik bağı olmalıdır. Örneğin, adliyede görevli bir memurun tebligatları geciktirmesi “görevi sebebiyle işlenen” bir suç olduğundan 4483 sayılı kanun gereği soruşturma izni alınması gerekir. Ancak, aynı memurun tebligatları postaneye teslim ederken PTT görevlisine hakaret etmesi halinde “görev sırasında, ancak görevle bağlantılı olmayan” suç olduğundan hakkında soruşturma izni alınmasına gerek yoktur.
Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin görevi sebebiyle işledikleri ve 4483 sayılı kanun gereği soruşturma izni alınması gereken suçlardan bazıları şunlardır:
- Görevi kötüye kullanma suçu (TCK 257),
- Mühürde sahtecilik suçu (TCK m.202),
- Mühür fekki (bozma) suçu (TCK m.203),
- Resmi belgede sahtecilik suçu (TCK m. 204),
- Resmi belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek suçu (TCK m. 205),
- Resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan suçu (TCK m. 206),
- Açığa imzanın kötüye kullanılması suçu (TCK m. 209),
- Ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerin açıklanması (TCK Md. 239),
- Denetim görevinin ihmali suçu (TCK m.251/2),
- Nüfuz ticareti suçu (TCK m.255),
- Zor kullanma yetkisine ilişkin sınırın aşılması (TCK m.256),
- Göreve İlişkin sırrın açıklanması suçu (TCK m. 258),
- Kamu görevlisinin ticareti suçu (TCK m.259),
- Kişilerin malları üzerinde usulsüz tasarruf (TCK m.261),
- Kamu görevinin terki veya yapılmaması (TCK m. 260),
- Kamu görevine ait araç ve gereçleri suçta kullanma (TCK m. 266),
- Gerçeğe aykırı bilirkişilik ve tercümanlık (TCK m. 276),
- Kamu görevlisinin suçu bildirmemesi (TCK m. 279),
- Suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme (TCK m.281),
- 3628 sayılı Kanun kapsamına giren suçların, yani irtikâp, rüşvet, basit ve nitelikli zimmet, görev sırasında veya görevinden dolayı kaçakçılık, resmî ihale ve alım ve satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarının açıklanması veya açıklanmasına sebebiyet verme suçlarının Müsteşar, Vali ve Kaymakamlar tarafından işlenmesi (3628 Md-17).
Bazı suçlar gerek 4483 sayılı yasa, gerekse özel kanunlarla kamu görevlileri tarafından işlense dahi soruşturma izni alınmasına gerek olmadan Cumhuriyet savcıları tarafından doğrudan soruşturulurlar:
- Ağır cezayı gerektiren ve genel hükümlere göre soruşturulan suçüstü halleri,
- Özel kanunlarla farklı soruşturma usulüne tabi tutulan suçlar,
- Bankalar Kanununda yazılı suçlarla, irtikap, rüşvet, basit ve nitelikli zimmet , görev sırasında veya görevinden dolayı kaçakçılık suçu, resmi ihale ve alım ve satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarının açıklanması veya açıklanmasına sebebiyet verme suçları (3628 sayılı Kanun m.17.) (Not:Bu suçların müsteşarlar, valiler ve kaymakamlarca işlenmesi halinde soruşturma izni alınmalıdır.),
- Atatürk aleyhine işlenen suçlar (5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Fiillerin Takibi Hakkında Kanunun m.4),
- Seçim suçları (298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümler ve Seçmen Kütükler Hakkında Kanunun m.174),
- İşkence suçu ve eziyet suçu (5237 sayılı TCK m. 94 ve 95),
- Cumhuriyet Savcılarının adli işlemlerle ilgili yazılı veya sözlü talep ve emirlerini yerine getirmeme suçunu işleyenler (5271 sayılı CMK m161/5),
- 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamındaki kaçakçılık suçları,
- 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanununun 13, 14 ve 15. maddelerinde belirtilen suçları sıkıyönetimin uygulandığı bölgelerde işleyenler hakkında,
- 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanununun 4. maddesi hükmü kapsamına giren suçlar,
- Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin adli görevlerinden doğan suçlar, (kamu görevlisinin suçu bildirmemesi suçu gibi)
- Memurlar ile diğer kamu görevlilerinin kamu görevi dışında işlediği kişisel nitelikli suçları,
- 3628 sayılı Kanunun 17. Maddesinde yer alan bankalar Kanununda yazılı suçlarla, irtikâp, rüşvet, basit ve nitelikli zimmet, görev sırasında veya görevinden dolayı kaçakçılık, resmî ihale ve alım ve satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarının açıklanması veya açıklanmasına sebebiyet verme suçları suçlardan dolayı delil veya emare elde eden müfettiş ve muhakkiklerin durumu yetkili ve görevli Cumhuriyet Başsavcılığına ihbar ve evrakı tevdi etmemeleri durumunda “müfettiş ve muhakkikler” hakkında cumhuriyet başsavcılıklarınca yapılacak soruşturmaya konu suç (3628 sayılı Kanun m. 18/4),
- Memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkındaki ihbar veya şikayetlerin ihbar ve şikayet edileni mağdur etmek amacıyla ve uydurma bir suç isnadı suretiyle yapıldığı hazırlık soruşturması sonucunda anlaşılır veya yargılama sonucunda sabit olursa haksız isnatta bulunanlar hakkında yetkili ve görevli Cumhuriyet Başsavcılığınca resen yapılacak soruşturmaya konu suçlar (4483 sayılı kanunu m. 15).
BU KONU HAKKINDA UZMANIMIZDAN HEMEN BİLGİ VE DESTEK ALMAK İSTERSENİZ LÜTFEN FOR YOU BİLİŞİM İLETİŞİM HATTIMIZI ARAYINIZ!..
