ADLİ ARAMA VE ÖNLEME ARAMASI ARASINDAKİ FARK
Arama, hukuki açıdan saklanan sanığın yakalanması, suç belgelerinin ele geçirilmesi ya da zor alımı gereken şeylere el konulması için kolluk güçlerince yapılan araştırma işlemi şeklinde tanımlanmaktadır.
Adli arama ve önleme araması olmak üzere 2 şekilde gerçekleştirilmektedir. Ortada suç işlendiğine veya suça teşebbüs edildiğine dair herhangi bir ihbar ya da şüphe uyandırıcı delil bulunmaması hallerinde, PVSK’ nın 9. Maddesine göre kolluk kuvvetleri önleme araması yapabilmektedir: “Polis, tehlikenin veya suç işlenmesinin önlenmesi amacıyla usulüne göre verilmiş sulh ceza hakiminin kararı veya bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde mülki amirin vereceği yazılı emirle; kişilerin üstlerini, araçlarını, özel kağıtlarını ve eşyasını arar; alınması gereken tedbirleri alır, suç delillerini koruma altına alarak 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre gerekli işlemleri yapar. Arama talep yazısında, arama için makul sebeplerin oluştuğunun gerekçeleriyle birlikte gösterilmesi gerekir.” Maddede belirtildiği üzere; bu aramanın kapsamı kişilerin üstleri, araçları, özel kağıtları ve eşyası ile sınırlandırılmıştır. Arama en kısa zaman içinde sonuçlandırılmalı ve arama yapacak kişi aranılacak kişi ile aynı cinsiyette olması gerekmektedir.
Önleme araması, suç ortaya çıkmadan, suçu engellemeye yönelik yapılan arama iken; adli arama ise; ortada suç işlendiğine dair bir ihbar veya basit şüphe mevcut iken yapılan aramadır. Nitekim CMK’nın 116. Maddesi “Yakalanabileceği veya suç delillerinin elde edilebileceği hususunda makul şüphe varsa; şüphelinin veya sanığın üstü, eşyası, konutu, işyeri veya ona ait diğer yerler aranabilir.” şeklinde adli aramanın tanımını ve kapsamını belirtmiştir. Aynı zamanda önleme araması ile temel farklar da bu madde metninden anlaşılmaktadır.
Öncelikle önleme aramasında suç belirsiz iken adli aramada suç oluşmuştur yani ortada makul bir şüphe mevcuttur. Ayrıca adli aramanın kapsamı önleme aramasına nazaran daha geniştir. Usulü ise; CMK 119. Maddesinde düzenlenmiştir: “Hâkim kararı üzerine veya gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısının, Cumhuriyet savcısına ulaşılamadığı hallerde ise kolluk amirinin yazılı emri ile kolluk görevlileri arama yapabilirler. Ancak, konutta, işyerinde ve kamuya açık olmayan kapalı alanlarda arama, hâkim kararı veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısının yazılı emri ile yapılabilir. Kolluk amirinin yazılı emri ile yapılan arama sonuçları Cumhuriyet Başsavcılığına derhal bildirilir.”
Kanunda belirtilmiş usullere uyulmadan yapılan aramalar sonucu el koyulan deliller ise hukuka aykırı delil olarak nitelendirilecek ve delil olarak kullanılamayacaktır.
BU KONU HAKKINDA UZMANIMIZDAN HEMEN BİLGİ VE DESTEK ALMAK İSTERSENİZ
LÜTFEN FOR YOU BİLİŞİM İLETİŞİM HATTIMIZI ARAYINIZ!..
